Javna rasprava o uvođenju bunjevačkog kao službenog jezika
Polemika se odvijala između dve strane: hrvatske zajednice koja smatra da postoji bunjevački govor, ali ne i jezik, i bunjevačke manjine koja je branila svoje pravo na autohtonost
Subotica – Inicijativa za uvođenje bunjevačkog kao službenog jezika, za šta je potrebna promena Statuta grada, protekle sedmice prešla je preko još jedne stepenice. Održana je javna rasprava o izmeni Statuta, za koju je skupštinskoj službi grada stiglo 88 podnesaka. Mada su u raspravi mogli da učestvuju svi građani, za nju su bili zainteresovani samo pripadnici hrvatske nacionalne zajednice, koja se protivila ovom predlogu, i bunjevačke manjine koji su branili svoje pravo na službeni jezik grada. Nagoveštavalo je to burnu raspravu suprotstavljenih mišljenja, a razlike u stavovima, pravnim polazištima i argumentaciji imale su i svoj praktični odraz: učesnici polemike su u velikoj većnici gradske kuće sedeli jasno podeljeni na dve strane sale.
Za učešće u raspravi bilo je moguće prijaviti se i na samoj sednici posredstvom malog formulara, a na samom početku dr Balint Pastor, predsednik Skupštine grada postavio je okvire javne rasprave: prvo reč imaju odbornici, potom predsednice Hrvatskog nacionalnog vijeća Jasna Vojnić i Bunjevačkog nacionalnog saveta, dr Suzana Kujundžić Ostojić, a nakon toga slede svi ostali zainteresovani govornici, ograničavajući vreme javne rasprave do 14 časova. Takođe je data mogućnost i predlagaču izmene Statuta, gradonačelniku Stevanu Bakiću da obrazloži svoj predlog za uvođenje bunjevačkog jezika kao službenog, a njega je zbog sprečenosti zastupao Sava Stambolić, šef kabineta.
Usledilo je višečasovna rasprava dveju suprotstavljenih strana u kojoj su se potezali brojni argumenti – od Rimskog prava, 14 tačaka o pravu na samoopredeljenje naroda Vudroa Vilsona, do izvlačenja podataka iz izveštaja Zavoda za statistiku i brojnih citiranja izveštaja lokalnih novina iz 19. i 20. veka u kojima se govori o tradiciji i prisustvu bilo bunjevačkog, bilo hrvatskog naroda. Povremeno je rasprava bojena i previše emotivnim tonovima, omakla se i neka preoštra kvalifikacija, zbog koje je odmah usledilo izvinjenje. Bez obzira na nepomirljivost stavova učesnici su se složili da je reč o demokratskoj i odlično organizovanoj raspravi.
Inicijativu gradonačelnika obrazložio je Sava Stambolić, šef njegovog kabineta. „Cilj je bio da se bunjevačka nacionalna manjina posle dugog vremena dovede u jednak položaj kao i druge manjine u Subotici. Da se na osnovu onoga što su oni postigli kroz standardizaciju svog jezika u proteklih 20 godina i kroz druge njihove napore i rad nacionalnog saveta, jer u Subotici po popisu iz 2011. imamo gotovo sedam hiljada govornika bunjevačkog jezika, i zvanično obezbedimo tim govornicima da koriste svoj jezik i u opštenju sa gradskim institucijama, i u svemu onome ostalom što im omogućava Zakon o službenoj upotrebi jezika i pisma”, rekao je Stambolić, i dodao da se na tom popisu više od 5.700 građana Subotice izjasnilo da im je maternji jezik hrvatski.
Predstavnici hrvatske nacionalne zajednice smatraju da bunjevački jezik ne postoji, već da je to govor, dijalekat, neodvojiv od štokavskog jezičkog korpusa. Sledstveno tome, za njih su Bunjevci samo deo hrvatskog naroda Za Tomislava Žigmanova, odbornika i predsednika Demokratskog saveza Hrvata u Vojvodini, ovo nije čin pozitivne diskriminacije, već presedan koji će, kako tvrdi, uticati i na odnose Srbije i Hrvatske. „Ukazujemo na političku konotaciju ovog procesa koji traje od devedesetih godina prošlog veka, te je Srbija ponovo afirmativno i proaktivno kao čin političke pozitivne diskriminacije učinila pozitivan korak spram onih Hrvata koji sebe smatraju Bunjevcima”, kazao je Žigmanov i zamerio što je Stambolić ulazio u raspravu sa njima jer je to paternalizam koji demokratija isključuje.
Za bunjevačku nacionalnu zajednicu čitav proces uvođenja njihovog jezika u službenu upotrebu predstavlja veliki istorijski trenutak kojim se, kako naglašavaju, nakon tri i po veka njima daju prava koja i drugi uživaju. „Mi ne možemo odustati od sebe i svog jezika da bi drugi bili zadovoljni. Ovo nije nikakav presedan u Republici Srbiji, to se ranije dešavalo i dešava se u drugim opštinama, samo se ovde pravi, rekla bih, predstava. Nama je bitno da smo ono što jesmo zarad naših predaka, zarad nas danas, dece koja uče bunjevački, svih onih koji dolaze da se ovaj jezik posle tri i po veka na ovim prostorima ne ugasi”, navela je dr Suzana Kujundžić Ostojić, predsednica Bunjevačkog nacionalnog saveta.
Rezultate javne rasprave sumiraće skupštinska komisija, i nakon toga prečišćen tekst Statuta ponuditi odbornicima na usvajanje. Prema ovom aktu u Subotici su osim srpskog, u službenoj upotrebi i mađarski i hrvatski jezik.
ALEKSANDRA ISAKOV
