Déjà vu

Da li je uobičajena stvar da političke stranke organizuju naučne konferencije? Ne verujem. Nekako se danas veruje i tvrdi (ne samo u Vojvodini i Srbiji), da nauka i politika, ulje i voda ne idu zajedno. Upravo zbog toga, proteklih nedelja nisam bio siguran da li će istoričari iz Mađarske i Srbije prihvatiti poziv Saveza vojvođanskih Mađara i doći u Suboticu da bi održali predavanja o Kraljevini SHS, odnosno Jugoslaviji dvadesetih i tridesetih godina prošlog veka. Konkretno, o mogućnostima manjinske politike, tamo i tada.

Najpriznatije stručnjake smo zamolili da povodom 90 godina od osnivanja subotičke organizacije prve stranke vojvođanskih Mađara (Mađarske stranke) govore o tadašnjim odnosima većine i manjine, o okvirima u kojima je trebalo delovati dvadesetih godina XX veka. Akademici, kopredsednici srpsko-mađarske međuakademijske mešovite komisije istoričara, univerzitetski profesori, doktori istorijskih nauka su se juče okupili u svečanoj sali Učiteljskog fakulteta.

Samo nekoliko imena od uvodničara: Vojislav Stanovčić, Glatz Ferenc (Ferenc Glac), Sajti Enikő (Enike Šajti), Ranko Končar, Schöpflin György (Đerđ Šeflin), Zoran Janjetović, Romsics Ignác (Ignac Romšič), Slobodan Marković, Szarka László (Laslo Sarka)... Nakon naučnog skupa, koji je trajao oko 7 sati, na zgradi u kojoj je rođena Mađarska stranka, otkrivena je spomen ploča u čast njenih osnivača, a na svečanoj akademiji govorio je i Hende Csaba (Čaba Hende), ministar odbrane Mađarske.

Tako je jučerašnji dan bio potpun, okrugli, kako bi se to reklo. A ni današnje političke okolnosti ne bi bile u potpunosti razumljive bez jučerašnjeg dana. Barem ja tako osećam. Jednostavnije rečeno: sve je isto kao što je bilo 1922. godine. Ovo naravno ne znači da – hronološkim redom – Mađarska stranka, istorijska Demokratska zajednica vojvođanskih Mađara (osnovana 1990.) i Savez vojvođanskih Mađara nisu imali rezultate u proteklih 90 godina. Ne, ne radi se o tome. Nalazili smo rešenja u vezi izgradnje autonomije, postizanja konkurentnosti, stvaranja normalnih životnih uslova, ali izazovi i metode protivnika se u neverovatnoj meri podudaraju.

To se iskristalisalo na osnovu jučerašnjih referata. Iz predavanja srpskih i mađarskih istoričara podjednako. Naši duhovni preci, oni koji su imali aktivnu ulogu u Mađarskoj stranci (od kojih je više njih dve decenije kasnije - 1944. i 45. platilo životom za političko angažovanje) morali su se suočiti sa konstantnim nepoverenjem. Kako su li mislili da kao lojalni državljani, u okvirima nacionalne, manjinske stranke pokušaju formulisati i zastupati interese svoje zajednice?

Zašto to ne čine u okviru velikih partija? Npr. u i tada postojećoj Demokratskoj stranci (koju današnji tadićevci smatraju svojim pravnim prethodnikom)? A i inače, zašto samo Mađari koji su organizovani u Mađarsku stranku mogu zastupati interese Mađara? Je’l poznato? Juče se ispostavilo i to da su i vremena pre 90 godina imala svoje Lodi Gabore  i Tot Tamaše. Zvao se Dr. Szántó Gábor (Dr. Gabor Santo). U svojstvu džokera beogradskih stranaka sedeo je više mandata u beogradskoj Skupštini. Iz predavanja jednog srpskog istoričara saznali smo i to da su najpoznatiji političari domaće političke scene posetivši ova predela zemlje pokušavali da se na mađarskom jeziku obrate – danas bismo rekli – svojim potencijalnim biračima. A kralj Aleksandar je prilikom svoje prve posete Subotici učestvovao i na misi na mađarskom jeziku.

Još nešto. Pre 80-90 godina nisu samo vojvođanski Mađari računali među „nepouzdane”, već i naši sugrađani-Srbi. Istoriografija nije baš zabeležila da su vlade Kraljevine SHS, odnosno (od 1929.) Jugoslavije imale člana sa teritorije Vojvodine.

Sve ovo samo meni deluje poznato?

comments powered by Disqus

26. avgust 2024.

13,00 - Subotica - Sastanak sa predstavnicima Učiteljskog fakulteta na mađarskom nastavnom jeziku u Subotici

15,00 - Subotica - Sastanak sa predstavnicima Visoke tehničke škole strukovnih studija u Subotici

19,30 - Novi Sad - Sastanak sa Goranom Karadžićem, generalnim direktorom Radio-televizije Vojvodine i Andreom Juhas, glavnom i odgovornom urednicom Drugog programa

20,00 - Novi Sad - Gostovanje u političkoj emisiji „Napjaink” na Drugom programu Televizije Vojvodine (na mađarskom jeziku; uživo)

27. avgust 2024.

07,30 - Subotica - Gostovanje u jutarnjem programu Subotičkog mađarskog radija „Napindító” (na mađarskom jeziku, uživo)

11,00 - Subotica - Sastanak sa Žoltom Bunfordom, specijalnim poverenikom za Balkansku regiju Viktora Orbana, predsednika Vlade Mađarske

29. avgust 2024.

11,00 - Subotica - Sastanak sa Anamarijom Viček, poslanicom u Evropskom parlamentu

30. avgust 2024.

15,00 - Subotica - Sastanak sa ambasadorkom SAD u Republici Hrvatskoj Natali Rejes

1. septembar 2024.

10,00 - Subotica - Svečana sednica Skupštine grada povodom Dana grada

2. septembar 2024.

13,00 - Stara Moravica - Centralna svečanost povodom početka nastavne godine za učenike prvog razreda na mađarskom nastavnom jeziku

7. septembar 2024.

10,45 - 23. susreti u Ketče (Mađarska)

8. septembar 2024.

10,00 - Doroslovo - Proštenje na Vodici

10. septembar 2024.

07,30 - Subotica - Gostovanje u jutarnjem programu Subotičkog mađarskog radija „Napindító” (na mađarskom jeziku, uživo)

13. septembar 2024.

14,00 - Beograd - Potpisivanje koalicionog sporazuma sa predsednikom Vlade R. Srbije i predsednikom Srpske napredne stranke, Milošem Vučevićem

21,00 - Marcelova, Slovačka - IV Fudbalski turnir nacionalnog jedinstva

14. septembar 2024.

09,00 - Marcelova, Slovačka - IV Fudbalski turnir nacionalnog jedinstva

16. septembar 2024.

17,00 - Hajdukovo - Sednica Predsedništva i Saveta SVM-a

17. septembar 2024.

10,00 - Subotica - Sastanak sa autorima knjige povodom 30 godina od osnivanja SVM-a

14,00 - Subotica - Svečano otvaranje Agencije Alpha Travel & Marketing

18,00 - Beograd - Svečana sveta misa povodom 100 godina od osnivanja Beogradske nadbiskupije

18. septembar 2024.

10,00 - Subotica - Sastanak sa prorektorom Univerziteta nauka u Segedinu, dr Peterom Zakarom i direktorom za međunarodne odnose i odnose sa javnošću, dr Tamašem Beneom

12,00 - Subotica - Sastanak sa rukovodiocima Mađarsko-zapadnobalkanskog poslovnog saveta

18,00 - Sremski Karlovci - Obeležavanje 325 godina od potpisivanja Karlovačkog mira uz učešće kardinala Pietra Parolina, državnog sekretara Svete Stolice

19. septembar 2024.

10,00 - Palić - Konferencija Connect & Grow

20. septembar 2024.

15,00 - Subotica - Generalni konzulat Mađarske, svečano uručenje državnog odlikovanja povodom nacionalnog praznika Mađarske

16,00 - Subotica - Obeležavanje 10 godina od osnivanja redakcije na mađarskom jeziku Radio Marije u Srbiji

21. septembar 2024.

10,30 - Bačka Topola - Konferencija „Itthon, együtt, veletek” (U domovini, zajedno, sa vama)

13,15 - Bačka Topola - Sastanak sa državnom sekretarkom za porodična pitanja Ministarstva kulture i inovacija Mađarske, dr Žofijom Konc

22. septembar 2024.

11,45 - Subotica - 10. Porodični dan Subotičkog Mesnog odbora SVM-a Makova sedmica

23. septembar 2024.

10,00 - Beograd - Sednica Narodne skupštine (Drugo vanredno zasedanje u Četrnaestom sazivu)

18,10 - Subotica - Gostovanje u političkoj emisiji „Közügyek” na TV Pannon (na mađarskom jeziku uživo)

24. septembar 2024.

07,30 - Subotica - Gostovanje u jutarnjem programu Subotičkog mađarskog radija „Napindító” (na mađarskom jeziku, uživo)

25. septembar 2024.

10,30 - Senta - Obrazovni sajam „Eduexpo”

16,00 - Subotica - Generalni konzulat Mađarske, svečano uručenje državnog odlikovanja povodom nacionalnog praznika Mađarske

26. septembar 2024.

10,00 - Beograd - Sednica Narodne skupštine

2. oktobar 2024.

12,00 - Subotica - Intervju dnevnom listu „Politika”

3. oktobar 2024.

10,00 - Bečej - Sastanak sa zamenikom ministra spoljnih poslova i spoljne trgovine Mađarske, Leventeom Mađarem

10,30 - Bečej - Svečano potpisivanje ugovora o dodeljenim sredstvima po konkursu Fondacije „Prosperitati“ za razvoj poljoprivrede

11,25 - Bečej - Hotel Expiriens Lux, svečana predaja, razvojni projekat od istaknutog značaja u oblasti turizma

12,40 - Ada - D.o.o. Antares Stolice, svečana predaja, razvojni projekat od istaknutog značaja u oblasti privrede

4. oktobar 2024.

10,00 - Novi Sad - Obilazak prostorija izdvojenog odeljenja Mađarske predškolske ustanove i vežbaone „Vackor“ sa gradonačelnikom Novog Sada, Milanom Đurićem

6. oktobar 2024.

11,00 - Elemir (grad Zrenjanin) - centralna manifestacija povodom obeležavanja godišnjice pogubljenja mađarskih generala u Aradu 1849. godine (nacionalni dan žalosti)

7. oktobar 2024.

10,00 - Beograd - Sednica Narodne skupštine (I sednica Jesenjeg redovnog zasedanja)

14,15 - Beograd - Sastanak sa šefom Misije Saveta Evrope u Beogradu Janošem Babićem

8. oktobar 2024.

07,30 - Subotica - Gostovanje u jutarnjem programu Subotičkog mađarskog radija „Napindító” (na mađarskom jeziku, uživo)

17,30 - Subotica - Sastanak sa predsednikom Parlamenta Mađarske, Laslom Keverom

9. oktobar 2024.

12,30 - Beograd - Sednica Narodne skupštine

14,00 - Beograd - Sastanak poslaničke grupe SVM-a u Narodnoj skupštini Republike Srbije sa predsednikom Parlamenta Mađarske, Laslom Keverom

10. oktobar 2024.

10,00 - Beograd - Sednica Narodne skupštine

11. oktobar 2024.

13,00 - Subotica - Sastanak sa dekanom Građevinskog fakulteta u Subotici Univerziteta u Novom Sadu, prof. dr Milanom Trifkovićem i potpredsednikom Saveta fakulteta, Imreom Kernom

15. oktobar 2024.

13,30 - Budimpešta - Snimanje emisije „Az este” Košut radija (na mađarskom jeziku)

16. oktobar 2024.

17,30 - Subotica - Svečano potpisivanje ugovora o stipendiranju studenata prava

17. oktobar 2024.

10,00 - Budimpešta - Održavanje predavanja na Mađarskoj diplomatskoj akademiji

18. oktobar 2024.

10,45 - Subotica - Snimanje emisije „Közügyek” TV Pannon (na mađarskom jeziku; na programu u 18,00 časova)

17,00 - Hajdukovo - Sednica Predsedništva i Saveta SVM-a

22. oktobar 2024.

07,30 - Subotica - Gostovanje u jutarnjem programu Subotičkog mađarskog radija „Napindító” (na mađarskom jeziku, uživo)

23. oktobar 2024.

16,00 - Palić - Polaganje venaca povodom godišnjice izbijanja mađarske revolucije 1956.

17,00 - Subotica - Sastanak sa državnim sekretarom Ministarstva odbrane Mađarske, Žoltom Bartel-Ruža

18,00 - Subotica - Centralna manifestacija SVM-a povodom godišnjice izbijanja mađarske revolucije 1956.

24. oktobar 2024.

15,00 - Bonjhad, Mađarska - Sahrana Arpada Janoša Potapija, državnog sekretara, poslanika u Parlamentu Mađarske

27. oktobar 2024.

16,45 - Palić - Sastanak sa predsednikom republike Mađarske dr Tamašem Šujokom

18,30 - Palić - Zajedničke izjave za predstavnike medija sa predsednikom republike Mađarske dr Tamašem Šujokom

28. oktobar 2024.

09,00 - 13,45 - Beograd - Učešće u delegaciji Republike Srbije na sastanku predsednika Mađarske dr Tamaša Šujoka sa predsednikom Republike Aleksandrom Vučićem, predsednikom Vlade Milošem Vučevićem i predsednicom Narodne skupštine Anom Brnabić

15,00 - Čurug, Spomenik Pomirenja - istovremeno polaganje venaca, predsednik Republike Srbije i predsednik Mađarske, zajedničko polaganje venca - predsednik Saveza vojvođanskih Mađara i predsednik Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine

15,20 - Čurug, Muzej žrtava racije - „Topalov magacin“ - istovremeno polaganje venaca, predsednik Republike Srbije i predsednik Mađarske, zajedničko polaganje venca - predsednik Saveza vojvođanskih Mađara i predsednik Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine

15,50 - Žabalj - Blagosiljanje i svečana predaja katoličke crkve Snežne Gospe uz prisustvo predsednika Mađarske dr Tamaša Šujoka i predsednika Republike Srbije Aleksandra Vučića

29. oktobar 2024.

18,00 - Palić - Dodela nagrada smotre televizijskih filmova u organizaciji Odbora „Koš Karolj“

30. oktobar 2024.

11,00 - Nosa - Otkrivanje spomen-ploče Ištvanu Pastoru

14,00 - Subotica - Sveta misa povodom prve godišnjice od smrti Ištvana Pastora

15,30 - Subotica - Polaganje venaca na grob Ištvana Pastora

17,30 - Subotica - Program povodom obeležavanja prve godišnjice od smrti Ištvana Pastora u okviru kojeg će se uručiti Nagrada „Pásztor István”

31. oktobar 2024.

15,00 - Subotica - Intervju dnevnom listu Večernje novosti

16,00 - Subotica - Svečano potpisivanje ugovora o dodeli studentskih stipendija Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine

2. novembar 2024.

15,00 - Subotica - Komemoracija nevinim žrtvama iz 1944. i '45. godine

5. novembar 2024.

07,30 - Subotica - Gostovanje u jutarnjem programu Subotičkog mađarskog radija „Napindító” (na mađarskom jeziku, uživo)

12,00 - Bor - Obeležavanje 80. godišnjice smrti mađarskog pesnika Mikloša Radnotija

6. novembar 2024.

13,30 - Subotica - Intervju za magazin „Diplomacy&Commerce”

9. novembar 2024.

15,00 - Budimpešta - Memorijalna trka „Pásztor István” - Subotička nagrada u okviru Srpsko–mađarskog kasačkog susreta na hipodromu „Kinčem park“

13. novembar 2024.

10,00 - Subotica - Otvaranje naučne konferencije – 80. godišnjica stradanja mađarskog stanovništva - Decenija istorijskog pomirenja

14. novembar 2024.

13,00 - Budimpešta - 2. sednica Strateškog saveta za saradnju Srbije i Mađarske

18,00 - Budimpešta - Svečana večera predsednika republike i predsednika Vlade Mađarske u čast predsednika Republike Srbije

16. novembar 2024.

19,00 - Novi Itebej - Svečanost povodom Dana mađarske dijaspore

18. novembar 2024.

10,00 - Subotica - Sastanak sa Vinceom Salai-Bobrovnickim, zamenikom državnog sekretara u Kabinetu predsednika Vlade Mađarske zaduženim za civilne organizacije i društvene odnose

14,30 - Subotica - Intervju nedeljniku Ekspres

19. novembar 2024.

07,30 - Subotica - Gostovanje u jutarnjem programu Subotičkog mađarskog radija „Napindító” (na mađarskom jeziku, uživo)

12,30 - Beograd - Snimanje gostovanja u emisiji Pravi ugao na RTV1 (emitovaće se u 17,20 časova)

20. novembar 2024.

09,30 - Subotica - Sastanak sa Robertom Žigom, zamenikom ministra kulture i inovacija Mađarske

10,00 - Subotica - Uručivanje diploma „Šandor Čori”

19,00 - Budimpešta - Prijem u parlamentu za članove Stalne konferencije Mađara (MÁÉRT)

21. novembar 2024.

10,30 - Budimpešta - 22. sednica Stalne konferencije Mađara

22. novembar 2024.

17,00 - Subotica - Svečano otvaranje vojvođanskog obrazovnog centra „Mathias Corvinus Collegium” (MCC) iz Budimpešte

18,00 - Subotica - Učešće u panel diskusiji „Nakon američkih predsedničkih izbora – kako se svet okreće ka novom svetskom poretku“

25. novembar 2024.

10,00 - Beograd - Sednica Narodne skupštine